Wat is Cataract ?

Cataract of staar is een vertroebeling van de lens welke zich achter de pupil in het oog bevindt. Deze functioneert als de lens van een camera. Wanneer de lens vertroebelt, kunnen de beelden niet meer scherp gesteld worden op het netvlies. Afhankelijk van de ernst van de cataract kan men de visuele gewaarwording vergelijken met het kijken door een min of meer bevuild vensterglas. Andere klachten kunnen zijn: lichtschuwheid, dubbelzicht en halo’s rond lichten. Meestal houdt cataract verband met het verouderingsproces. Cataract is de hoofdoorzaak van slechtziendheid boven de leeftijd van 55j. Zeldzaam kunnen ook kinderen reeds bij de geboorte aangetast zijn door cataract. Verdere oorzaken zijn oogtrauma, medicatie zoals cortisone en bepaalde ziekten zoals diabetes mellitus. De snelheid waarmee het cataract zich ontwikkeld is sterk wisselend en kan gaan van enkele maanden tot verschillende jaren. De gemiddelde leeftijd waarop cataract wordt geopereerd is iets boven de 70 jaar. 

Welke behandeling ?

De enige manier om terug helder zicht te bekomen is het verwijderen van de troebele lens door een cataractoperatie, gecombineerd met lensimplantatie. Het ogenblik waarop tot operatie wordt overgegaan, is voor elke patiënt verschillend en wordt besproken met uw oogarts. Een ingreep wordt overwogen wanneer de dagelijkse bezigheden zoals autorijden, lezen of TV kijken verstoord worden door het wazig zicht, waarbij de patiënt zelf bepaalt wanneer hij zich laat opereren. Cataractchirurgie is slechts uitzonderlijk dringend, in geval van zeer gevorderde cataract.

Meestal gebeurt de operatie onder plaatselijke verdoving met druppels. Dit is pijnloos en duurt meestal minder dan 30 minuten. 

Voorbereiding thuis

• Neem een bad en was uw haar, geen make-up
• Drink niet te veel alcohol of caffeinehoudende dranken (koffie, cola...)
• Neem uw medicatie zoals gewoonlijk
• Draag best comfortabele, niet spannende kledij. Kleed u niet te warm.
• Breng mee naar het ziekenhuis  :
  - medicatie die u moet innemen
  - telefoonnummer van de chauffeur die komt afhalen
  - infobrochure met afspraken, die u ontvangen hebt tijdens de consultatie.
• Voor de ingreep hebt u rustig de tijd om deze nog eens te overlopen.
• In het ziekenhuis zelf: 
  - Bij aankomst in het ziekenhuis meldt u zich aan aan de opnamebalie (links in de inkomhal) van Maria Middelares ziekenhuis  te Gent. U ontvangt een polsbandje en wordt verwezen naar de daghospitalisatie van het oogziekenhuis (gate G, 1e verdieping). Daar zal een verpleegster u voorbereiden voor de ingreep.
  - De pupil wordt verwijd, het oog wordt verdoofd met druppels. U krijgt een soort pilletje onder het onderste ooglid. Het product dat zich hierin bevindt, zal geleidelijk vrijkomen en de pupil openen. U krijgt indien gewenst een kalmeerpilletje onder de tong, eventueel wordt een infuus aangebracht in de arm. Hierlangs kan indien nodig medicatie worden gegeven.
  - U krijgt een lichte operatieschort, die u gewoon over uw kledij kunt aandoen.
  - Hoorapparaat aan dezelfde kant van de operatie wordt best uitgehaald, de andere kant mag U gerust inhouden. Kunstgebit mag u inhouden
  - Een kwartuur voor de ingreep vergezelt de verpleegster u naar het operatiekwartier
  - Dankzij de huidige techniek blijft U slechts 2 tot 4 uur in het ziekenhuis. De operatie zelf duurt meestal minder dan 30 minuten.

Operatietechniek

 1. insnede en openen van het voorste lenskapsel
Aan de rand van het hoornvlies worden twee heel kleine insnedes gemaakt. Meestal zijn deze insnedes 1mm en 1,8-2,2mm groot.
De voorste oogkamer wordt gevuld met een ‘viscoelastisch materiaal’. Dit product blijft gedurende de hele ingreep in het oog. 
Het beschermt het hoornvlies en zorgt ervoor dat de voorste oogkamer voldoende diep blijft tijdens de ingreep.
Daarna wordt een cirkelvormige opening gemaakt in het voorste lenskapsel. De diameter van deze opening bedraagt ongeveer 5mm.

2. verwijderen van de lenskern met de phacoemulsificatie
De lenskern wordt in kleine stukjes opgesplitst door een fijn en hol buisje, dat zeer snel trilt in het oog en hierdoor ultrasone golven veroorzaakt.
Deze kleine stukjes worden via het buisje opgezogen.

3. verwijderen van de cortex of lensschors
Tussen de lenskern en het kapsel bevindt zich een zachtere substantie, lensschors genoemd. Deze wordt via een ander buisje opgezogen.
Na deze procedure behouden we het achterste lenskapsel. Vooraan bevindt zich de ronde opening, waarlangs we de inhoud van de lens hebben verwijderd.

4. inplanten van de nieuwe lens
De nieuwe lens wordt ingeplant in het heldere lenskapsel. Op deze wijze bevindt het zich op een perfect natuurlijke plaats, op de plaats waar de eigen lens zich voorheen bevond.
Eens de lens ingeplant is, wordt de voorkamer gespoeld. De wondjes worden gecontroleerd. Er wordt wat vocht ingespoten in de wondrandjes. Dit sluit het wondje waterdicht. Een draadje is meestal niet nodig.

Helemaal op het eind van de ingreep wordt een kleine hoeveelheid antibiotica ingebracht in het oog, ter bescherming tegen mogelijke infecties.

Complicaties zijn zeldzaam en kunnen vaak tijdens de operatie zelf worden opgelost. 

Na de operatie

·          De eerste uren

De eerste 3 à 4 uur is het zicht zeer wazig. De ogen tranen en kunnen zeer lichtgevoelig zijn. U zult waarschijnlijk het gevoel hebben dat er een zandkorreltje in uw oog zit. Dit is normaal.

De ogen gesloten houden, kan dit wat verlichten. Houdt de oogschelp aan.

·          De eerste week

Na enkele uren merkt u al een duidelijke verbetering. Het zicht wordt stilaan beter. De gevoeligheid van de ogen neemt stilaan af. Daags na de ingreep lukt meestal al om wat TV te kijken en licht huishoudelijk werk te verrichten. Vaak is het oog wat dichtgekleefd daags na de ingreep en vraagt het wat moeite om het te openen. Dit is perfect normaal. Het werk kan meestal worden hervat na 1 à  2 weken. Dit kan wat variëren, in functie van het uitgeoefende werk en snelheid van genezing. De eerste week kunnen de ogen nog wat gevoelig zijn. Ze voelen zanderig aan, kunnen jeuken en u kunt moeilijker fel licht verdragen. In het begin kunnen er wat contrastverlies en aberraties optreden. Dit wordt opgemerkt als milde waas en het zien van kringen rond de lichten. Dit is normaal en zal verbeteren.

Gedurende deze eerste week mag U:

·         niet wrijven in de ogen

·         geen grote lichamelijke inspanningen doen

·         vermijd contactsporten en balsporten

·         slaap met de beschermende oogschelp

·         vermijd het contact met water. Douchen en zwemmen zijn uit den boze. Dit kan het risico op infectie vergroten.

·         regelmatig druppelen is belangrijk.

U dient de eerste twee weken Tobradex en Indocollyre 4x daags in te druppelen

De eerste maand

De eerste maand mag U niet wrijven in de ogen. De derde en vierde week druppelt U Predforte en Indocollyre 3x daags.

De oude bril is niet meer aangepast aan de nieuwe situatie. Aanpassing van deze brilglazen gebeurt vanaf de derde week na de operatie.

Types implantlenzen

Sinds begin van de jaren 80 wordt tijdens een cataractingreep steeds een implantlens ingebracht. Dit maakte een einde aan eeuwen tijdens dewelke bijzonder dikke en invaliderende brilglazen de enige oplossing boden na een cataractingreep. Deze brilglazen vormden zowel esthetisch als functioneel een groot probleem. Misschien hebt u nog mensen gekend die meer dan 30 à 35 jaar geleden geopereerd werden. Zonder hun bril konden ze helemaal niets zien. Achter de bokaalvormige brilglazen zagen de ogen er vervormd en vergroot uit. Tijdens de tachtiger jaren vormde de ontwikkeling van implantlenzen een ware revolutie in de cataractchirurgie. Tijdens de laatste jaren zien we een boeiende evolutie. Zowel de kwaliteit als de diversiteit van de implantlenzen in grote mate verbeterd.

Standaard asferische lenzen

Bij de meeste cataractingrepen wordt een ‘gewone’ implantlens ingebracht. Met deze lens wordt de vertecorrectie in de mate van het mogelijke gecorrigeerd. Een leesbril is steeds noodzakelijk; een bril voor taken op tussenafstand (huishoudelijk werk, boodschappen doen..) blijft meestal nodig. Het gebruik van een vertebril is soms nog nodig. Deze lenzen hebben een goede optische kwaliteit, maar bezitten slechts één focus.

Torische lenzen

Deze lenzen zijn nuttig indien uw hoornvlies ellipsvormig is in plaats van bolvormig. Deze afwijking noemen we astigmatisme. Deze afwijking zorgt ervoor dat uw beeld vervormd is, zowel wat het vertezicht betreft als het nabijzicht. Vroeger werd deze afwijking na een cataractingreep steeds gecorrigeerd door een brilcorrectie. Nu kan het astigmatisme worden ingeslepen in implantlenzen. Deze lenzen zijn wat duurder dan de ‘gewone’ lenzen. Bij een belangrijk astigmatisme worden deze lenzen grotendeels terugbetaald. Mild astigmatisme kan eveneens gecorrigeerd worden met dergelijke lenzen, maar dan zijn ze wel te uwen laste.

Comfortlenzen

De comfortlenzen bieden een merkelijk betere dieptescherpte dan de klassieke asferische en torische lenzen. Ze worden asymmetrisch opgebouwd en hebben 2 delen die een verschillende breking hebben. Door de toegenomen dieptescherpte zal het met deze lenzen meestal mogelijk zijn om zonder bril heel wat taken uit te voeren zoals boodschappen doen, huishoudelijk werk, maaltijden bereiden en nuttigen, aflezen van GPS. Een lichte leesbril blijft evenwel nodig voor de kleine lettertjes. De optische kwaliteit van deze lenzen is bijzonder goed. Sommige personen merken in het begin een lichte schaduw onder de lichten, maar deze verdwijnt normaal vrij snel. Deze lenzen zijn ongetwijfeld de beste keuze indien u veeleisend bent voor de kwaliteit van uw zicht, de flexibiliteit van een uitstekende dieptescherpte waardeert en indien een lichte leesbril voor u geen belemmering vormt.

Multifocale Inplantlenzen

Een multifocale optiek wordt bekomen door een aantal heel kleine trapjes te maken in de optiek van de lens. Deze trapjes zorgen voor een diffractie van het licht over 2 of 3 focuspunten, 1 focuspunt voor ver en 1 voor nabij (optimaal op ongeveer 30 cm.). Bij de modernste multifocale lenzen bestaat er een derde focuspunt op tussenafstand. Deze derde focus is minder ‘efficiënt dan de 2 hoofdfoci, maar het biedt wel de mogelijkheid om routinetaken op intermediaire afstand, zoals huishoudelijk werk en winkelen, te kunnen uitvoeren in comfortabele omstandigheden. Bij deze trifocale lenzen verloopt de overgang van de ene focus naar de andere meer geleidelijk, wat natuurlijker en comfortabeler aanvoelt.

Er wordt steeds gestreefd om zowel de vertecorrectie als de leesbril zoveel mogelijk te corrigeren.

Kunnen we onafhankeijkheid van de bril beloven? Nee. Bij sommigen blijft er nog een kleine restafwijking over.
Globaal kunnen we stellen dat 80% van de mensen na een multifocaal lensimplant volledig zonder bril kunnen functioneren. Hiermee bedoelen we dat het zicht zowel ver, op tussenafstand als dichtbij voldoende is zonder bril.

Soms merken we een wat minder zicht op tussenafstand. Dit vertaalt zich vooral in problemen bij het computerwerk. Hiervoor kan een lichte brilcorrectie worden voorgeschreven (leesbril van +1 à + 1,5 D).
Bij anderen is het vertezicht wat minder. Dit is meestal het geval wanneer het hoornvlies niet helemaal rond is. Hier kan terug geopteerd worden voor een lichte brilcorrectie, die vooral nuttig zal zijn bij het autorijden en TV-kijken. Indien gewenst, kan deze afwijking meestal met de excimerlaser worden behandeld.

Na implantatie van een multifocale lens zult u typisch kringen, halo’s bemerken rond de lichten. Deze worden geleidelijk kleiner en minder storend tijdens een aanpassingsperiode van 3 tot 6 maand. Meestal storen ze niet meer na enkele maanden, maar blijven ze wel zichtbaar.

Multifocale lenzen zijn niet geschikt voor iedereen. Indien u streeft naar een maximale brilonafhankelijkheid en u geen bezwaar hebt als u ‘s nachts milde kringen bemerkt rond de lichten, bespreekt u dit best met uw arts, die zal oordelen of u een geschikte kandidaat bent.

Nastaar

Vaak treedt in de loop van de eerste maanden een milde vertroebeling op van het achterste lenskapsel.   Dit noemen we nastaar. Hierdoor kan het zicht wat wazig worden. Dit is een absoluut normaal fenomeen. De behandeling ervan bestaat uit een éénmalige yag-laserbehandeling. Deze behandeling is pijnloos en vereist nagenoeg geen nazorg. Het zicht is wel wat wazig gedurende 3 à 4 uur na de behandeling.

Besluit

We hopen u met deze informatie geholpen te hebben om meer inzicht te bekomen in deze aandoening die dank zij de huidige technologie op een uitstekende wijze kan worden opgelost. Ons team zet zich dagelijks in om u de allerbeste zorgen te verlenen. Indien bepaalde aspecten niet helemaal duidelijk zijn, nodigen we u graag uit om ons te contacteren.

Locatie ingreep

AZ Maria Middelares
Buitenring Sint-Denijs 30

9000 Gent

09/246.87.02